اغلب اوقات آب شیر حاوی مواد مغذی حل شده، نمک و بافر (با غلظتی وابسته به شرایط محلی یا منطقه ای) میباشد. در اغلب مناطق آب سخت (دارای سختی بالا) است و گاهی اوقات برای گیاهان اکواریومی نامناسب میباشد. سختی آب یا سختی عمومی آب "General Hardness" ((GH، مقدار غلظت یون های کلسیم (Ca+2) و منیزیم (Mg+2) محلول در آب است. برای اندازه گیری سختی آب میتوانید از کیت های آماده استفاده کنید. اگر سختی آب بین 3 تا 12 باشد شما آب مناسبی برای پرورش اغلب گیاهان آکواریومی در اختبار دارید.
عامل دیگر سختی کربنات ""Carbonate hardness ((KH است که مقیاسی از غلظت یونهای کربنات(CO3 –2) و بیکربنات (HCO3 –) است. تغییرات KH در واقع باعث تغییرات pH میشود. آکواریومی با KH کم، اسیدی و دارای pH پایینتری خواهد بود و یک آکواریوم با KH بالا دارای pH بالاتری است. با استفاده از کیت های آماده میتوانید KH آب را مشخص کنید. ماهیان و گیاهان در KH بین 0 تا 6 زنده خواهند ماند اما سختی عمومی ایده آل بین 4 تا 8 است. یک تانک با KH کمتر از 3 نیاز به اندازه گیری pH بصورت مرتب دارد, زیرا به علت از دست دادن سیستم بافری در اثر کاهش یونها تغییر ناگهانی pH در آن رخ میدهد بعلاوه تغییرات اسیدیته به میزان 0/2 میتواند در آبزیان باعث استرس و در نتیجه مرگ و میر شود. اگر تانک شما دچار این مشکل باشد باید به دنبال روش هایی برای افزایش KH باشید.
با استفاده از pH میتوانید اسیدی یا قلیایی بودن آب اکواریوم خود را مشخص کنید. محدوده pH در دمایC ° 25 بین 0 تا 14 میباشد. بصورتی که pH صفر اسیدی ترین حالت، pH هفت خنثی و pH چهارده قلیایی ترین حالت است. ایده ال ترین pH برای یک آکواریوم گیاهی بین 6.2 تا 7.2 میباشد. اگر آب تانک شما در محدوده مناسب موارد بالا باشد شما قادر خواهید بود تانک خودرا بدون مشکل راه اندازی کنید .
اگر تانک شما بعد از یک هفته، در محدوده پیشنهاد شده نبود شما نیازمند به تصفیه آب آکواریوم و یا افزودن افزودنی های مناسب به آب تانک هستید.
همان طور که میدانیم آبی برای اکواریم های گیاهی مناسب است که درجه سختی پایینی داشته باشد. یکی از روش هایی که برای کاهش میزان سختی آب به کار میرود روش اسمز معکوس است. اسمز معکوس "Reverse Osmosis" (RO) یک فناوری تصفیه آب است که با استفاده از یک غشاء نیمه تراوا ذرات بزرگتر را از آب حذف میکند. در فناوری اسمز معکوس، یک فشار کاربردی برای غلبه بر فشار اسمزی،(فشار اسمزی یک ویژگی کولیگاتیو (colligative) است و توسط پتانسیل شیمیایی هدایت میشود و یک پارامتر ترمودینامیکی است)، استفاده می شود. فناوری اسمز معکوس می تواند بسیاری از انواع مولکول ها و یون ها از جمله باکتری ها را از محلول حذف کند و در هر دو فرایندهای صنعتی و تولید آب آشامیدنی استفاده میشود. نتیجه این است که حل شونده در سمت تحت فشار غشاء حفظ میشود و فقط حلال خالص مجاز است ازغشا عبور کند. برای اینکه غشا بتواند ویژگی "انتخابی" بودن از خود نشان دهد، نباید به مولکول ها و یون های بزرگ اجازه عبور از منافذ (سوراخ) داده شود، اما باید به اجزای کوچکتر محلول (مانند حلال) اجازه داده شود آزادانه از غشا عبور کنند.
در یک فرآیند اسمز نرمال، حلال به طور طبیعی از منطقهای که غلظت حل شونده کم است (پتانسیل آب بالا) از طریق یک غشاء، به منطقه ای که غلظت حل شونده بالا است (پتانسیل آب کم) حرکت میکند. حرکت حلال خالص به این منظور است که انرژی آزاد سیستم، از طریق هم سان سازی غلطت حل شونده در هر دو طرف غشا، کاهش یابد که منجر به تولید فشار اسمزی میشود. اعمال یک فشار خارجی منجر به معکوس شدن جریان طبیعی حلال خالص میشود، بنابراین، اسمز معکوس نام دارد. این فرایند شبیه به سایر فناوری های کاربردی غشاء است. مکانیسم غالب حذف در فیلتراسیون غشایی بر حسب فشار و یا خروج بر اساس اندازه ذره است بنابراین از لحاظ نظری می تواند بدون در نظر گرفتن پارامترهای عملیاتی مانند فشار درون ریز و غلظت به خروج و جداسازی کامل ذرات منجر شود. علاوه بر این، فرآیند اسمز معکوس شامل مکانیسم پخش و پراکندن است، بنابراین بازده جداسازی وابسته به غلظت حل شونده، فشار و سرعت جریان آب است. روش اسمز معکوس معمولا بیشتر برای استفاده در تصفیه آب آشامیدنی از آب دریا، جدا کردن نمک و دیگر مواد آلوده کننده از مولکول های آب شناخته شده است. همچنین این فرآیند با جدا کردن یون های کلسیم (Ca+2) و منیزیم (Mg+2) از مولکول های آب نقش بسیار موثری در کاهش میزان سختی آب و تهیه آب مناسب برای اکواریم های گیاهی دارد.
