شاید تا به حال خیلی کلمه سیکل ازت و یا چرخه نیتروژن به گوشتان خورده باشد. ولی شاید چیزی درباره آن ندانید و شاید هم ندانید که مهمترین چیز توی یک آکواریوم گیاهی سیکل آب است. ما در این مقاله قصد داریم به شما بگوییم که چرخه نیتروژن در آکواریوم های گیاهی چیست؟ برخی آن را چرخه زیستی، فرآیند نیتریفیکاسیون، چرخه راه اندازی و حتی سیکل ازت می نامند که تمامی این نام ها اشاره به همان سیکل نیتروژن دارد. چرخه نیتروژن آکواریوم یک فرایند بسیار مهم برای ایجاد باکتری های مفید در آکواریوم و فیلتراسیون می باشد که در آن آمونیاک به نیتریت وسپس به نیترات تبدیل می شود. این فرایند میتواند از 2 هفته تا 2 ماه بطول انجامد. بهترین راه برای نظارت بر چرخه نیتروژن، تسترهایی نظیر آمونیاک، نیتریت، نیترات و PH است.

اما نگران نباشید بخش بزرگی از روند سیکل اتوماتیک است. سیکل فقط نیاز به صبر و تست مداوم آب آکواریوم دارد. با خواندن این مقاله میتوانید به راحتی سیکل نیتروژن تانکتان را راه اندازی کنید

چرا سیکل خیلی مهم است؟ آمونیاک، ماهی ها وگیاهان را از بین میبرد. باکتری هایی در محیط فیلتر این آمونیاک را به نیتریت تبدیل می کند که حتی از آمونیاک سمی تر است. خوشبختانه نوع دیگری از باکتری ها در فیلتر، نیتریت ها را مصرف می کنند و آنها را به نیترات تبدیل می کنند. نیترات برای ماهی ها و گیاهان شما در سطوح پایین سمی نیستند. به طور ساده، آمونیاک به نیتریت و سپس به نیترات تبدیل می شود. این روند تنها پس از سیکل نیتروژن رخ می دهد به همین دلیل است که سیکل تانک بسیار مهم است. باکتری ها در فیلتر از طریق تخریب زباله ها و فضولات ماهیان ایجاد یک کلونی بزرگ میکنند که برای آنان  قابل سکونت خواهد بود. غلظت بالاتری از نیترات برای گیاهان و موجودات زنده شما نیز سالم نیست. سطوح بیش از حد باعث از دست دادن رنگ ، اشتها و همچنین جلبک هایی می شود. سیفون تانک بخش مهمی از مراقبت از آکواریوم است و مانع از افزایش زیاد شدن نیترات می شود. اما چه کارهایی در هنگام راه اندازی یک تانک برای طی شدن سیکل  انجام دهیم. در ادامه مطلب چند کار ذکر شده است که شما با انجام دادن آن به راه انداختن سیکل تانکتون کمک بسزایی میکنید

راه اندازی سیکل با ماهی هایی با مقاومت زیاد

شما نیاز به اضافه کردن چند ماهی به آکواریوم برای تولید آمونیاک که باکتری ها تغذیه می کنند دارید. این ماهی ها باید گونه های مقاوم  باشند که شما می خواهید برای مدت طولانی نگه دارید.

باربرها مانند تایگرها گونه ای مقاوم و برای مخزن مناسب هستند. شما باید به ازای هر 20 لیتر یک ماهی به تانکتون اضافه کنید. شما نباید آکواریوم  را در این مرحله زود، پر از ماهی کنید زیرا باکتری هایی که آمونیاک مصرف می کنند، تازه شروع به تکثیر و تولید مثل کرده اند. ماهیانی که در حال حاضر در مخزن هستند، تحت فشار قرار می گیرند زیرا سطح آمونیاک بالا را تجربه می کنند. اضافه کردن ماهی بیش از حد می تواند منجر به فضولات  اضافی شود و  اگر کلنی باکتری شما آماده نباشد سطح آمونیاک افزایش می یابدکه  این امر می تواند باعث مرگ ماهیان شما شود.

راه اندازی سیکل بدون ماهی

راه اندازی چرخه نیتروژن  بدون ماهی بهترین روش است به این دلیل که روشی بی رحمانه نمی باشد زیرا میزان آمونیاک اسپایکینگ می تواند به سلامتی ماهی ها آسیب برساند.

فضولات ماهیان آمونیاک را به آب اضافه می کند که می تواند شروع به رشد باکتری ها کند. این را می توان با افزودن آمونیاک به آکواریوم تکرار کرد.

استفاده از باکتری سازهای موجود در بازار جهت راه اندازی سیکل نیتروژن به شما پیشنهاد میشود. در این محلول ها از آمونیاک استفاده شده است که برای تغذیه باکتری و رشد و نمو بهترین روش می باشد.

سیفون

یک راه خوب برای کاهش میزان آمونیاک این است که هر چند روز سیفون را انجام دهید. حدود 50 درصد سیفون مناسب است حتما قبل از استفاده از آب جهت سیفون از این مطلب اطمینان حاصل کنید که آب مصرفی فاقد کلر و کلرامین باشد. هر مقدار کلر و یا کلرامین، باکتری ها را می کشند و روند سیکل را خراب می کنند.  برای اطمینان از کلر نداشتن آب میتوانید از دستگاه های تصفیه آب استفاده نمایید و اگر به این دستگاه ها دسترسی ندارید حتما از آب دپو شده همراه با سیف کننده های آب استفاده نمایید

پایان دادن به چرخه

این روند 2 تا 8 هفته طول خواهد کشید. تکمیل مراحل موفقیت آمیز احتمالا منجر به تکمیل چرخه اولیه خواهد شد. بعد از هفته دوم یا سوم، آب آکواریوم باید آزمایش شودکه این کار را خودتان و به وسیله تسترهایی که از قبل تهیه کرده اید می توانید انجام دهید و حتما سطح آمونیاک و نیتریت را آزمایش کنید.

نیتریت باید در طول هفته دوم افزایش یابد و پس از آن تبدیل به نیترات شود. هنگامی که نیتریت افزایش می یابد و به 0ppm کاهش می یابد (در هر کجا از 2 تا 8 هفته) شما قادر به اضافه کردن ماهی به آکواریوم هستید. این کار را به آرامی انجام دهید زیرا باکتری های محدودی در فیلتر وجود دارد. اضافه کردن ماهی های جدید به سرعت می تواند سطح آمونیاک را افزایش دهد و منجر به یک مینی سیکل شود

پایان چرخه

هنگامی که نیتریت و آمونیاک با 0ppm پایدار می باشند، می توانید ماهی های گران تر  و یا میگو به تانکتون اضافه کنید.  اگر بعد از 8 هفته میزان آمونیاک کاهش پیدا نکند احتمالا به دلیل نامرغوب بودن و یا کم بودن متریال فیلتر سطلی شما است که با تعویض و یا اضافه کردن می توانید این مشکل را حل نمایید.

چند نکته مهم

1. در طول چرخه مطمئن باشید هیچ مواد شیمیایی را که آمونیاک را کاهش یا حذف می کنند در تانک و یا فیلتر سیطلیتون استفاده نمی کنید زیرا این مواد ضد تولید هستند و باکتری های مفید برای تغذیه به این نیاز دارند.

2. این که آیا سیکل با ماهی و بدون ماهی، بدون سعی و کوشش اتفاق میوفتد و قبل از اینکه تانک سیکل خود را کامل کند ماهی و موجودات زنده به تعداد زیاد اضافه کنیم روشی کاملا اشتباه است، چون سیکل تانک از آنچه هم که فکرش را بکنید دیرتر شکل میگیرد و  همچنین باعث ایجاد آمونیاک بیش از حد می شود که احتمالا منجر به مرگ و میر بیشتری از موجودات زنده خواهد شد.

3. اگر شما در حال راه اندازی  یک آکواریوم جدید هستید و یک آکواریوم دارید که همچنان در حال فعالیت است می توانید از آب آکواریوم و همچنین مواد فیلتر سطلی،  سیکل باکتری  را سریعتر کنید و دوره انتظار برای پایان دادن به سیکل را کاهش دهید. این فرآیند سیکل را کامل نمیکند بلکه فقط آن را کوتاه تر می کند.

4. به راحتی می توانید گیاهان را در مرحله سیکل اضافه کنید، که نیترات های اضافی را مصرف می کنند و منجر به یک چرخه سالمتر می شود. گیاهان در طول سیکل، آمونیاک را افزایش نمی دهند. حتما برگ ها و یا ساق های پوسیده در داخل آکواریوم را از  آن خارج کنید زیرا این پسماندها سطح آمونیاک را بیشتر می کند

سیدحسام تاجیک