سلام امروز قصد داریم درباره باکتری و اینکه چه باکتری هایی برای آکواریوم خوب هستن و چه باکتری هایی برای آکواریوم بد هستن با شما حرف بزنیم
سوالی که توی این مقاله برای خیلی ها از شما بوجود میاد اینکه اصلا باکتری چی هست؟
خوب باکتری رو میشه اینجوری تعریفش کرد که گروهی از موجودات تک سلولی میکروسکوپی هستند که پوشش بیرونی نسبتاً ضخیمی آنها را احاطه کردهاست. این موجودات ساختار سادهای دارند و به گروه جانداران ساده تعلق دارند. اولین جانداران پدید آمده بر روی کره زمین هستند. باکتریها متنوعترین و مهمترین میکروارگانیسم ها هستند. تعداد کمی از آنها در انسان و حیوانات و گیاهان بیماریزا هستند. بطور کلی بدون فعالیت آنها، حیات بر روی زمین مختل میگردد. نظر به اینکه باکتریها ساختمان سادهای داشته و میتوان بهآسانی، بسیاری از آنها را در شرایط آزمایشگاه کشت داد و تحتِ کنترل درآورد. میکروبشناسان مطالعه وسیعی درباره فرایندهای حیاتی آنها انجام دادهاند. سادهترین تولید مثل غیر جنسی (تقسیم دوتایی)، تنها در باکتریها دیده میشود. در تقسیم دوتایی، باکتری به شرط وجود شرایط مناسب (وجود غذا، هوا، دمای مناسب و عدم وجود ترکیبات شیمیایی) در هر بیست دقیقه، از وسط به دو نیم تقسیم میشود. در صورت مساعد نبودن شرایط، باکتری پوشش ضخیمی دور تا دور کروموزوم خود پدید میآورد که به آندوسپور(هاگ درونی) معروف است. آندوسپور، از باکتری در برابر شرایط نامساعد حفاظت کرده و ممکن است صدها سال بعد، باکتری فعالیت خود را از سر گیرد. روش از بین بردن آندوسپور، استریلیزاسیون میباشد. باکتریها در تمام شرایط آب و هوایی و تقریباً در تمام مکانها از جمله چشمههای آب داغ، یخهای قطبی یا دریاچههای با غلظت شوری زیاد یافت میشوند
دانشمندان باکتری ها را به دو دسته ی گرم منفی و گرم مثبت تقسیم بندی میکنن که ما باکتری ها رو به اسم باکتری های خوب و باکتری های بد دسته بندی میکنیم که در زیر به چند مد از آنها اشاره میشود:
باکتری های مفید:
نیتروسوموناس(Nitrosomonas) : این دسته از باکتری ها آمونیاک دفعی ماهیان را به نیتریت تبدیل میکنند
نیتروباکترها (Nitrobacter) و نیترواسپایرا(Nitrospira) : این باکتری ها نیتریتی که حاصل از تجزیه ی آمونیاک هست را به نیترات تبدیل میکنن و معمولا داخل فیلتر ها یافت میشوند
البته دکتر Tim Hovanec ادعا میکند که این باکتری های گروه Nitrosococcus هستندکه آمونیاک رو به نیتریت تبدیل میکنن نهNitrosomonas و همچنین Nitrospira ها نیتریت رو به نیترات تبدیل میکنن نه Nitrobacter ها
باکتری های تولید کننده ی نیترات (Nitrifying bacteria): باکتری های هوازی هستند که آمونیاک رو به نیتریت و نیتریت رو به نیترات تبدیل میکنند
باکتری های مصرف کننده ی نیترات (deNitrifying bacteria): باکتری های بی هوازی هستند که با تغذیه از نیترات و مصرف اکسیژن در نهایت گاز نیتروژن تولید میکنند که در آب هایی که اکسیژن کمی دارند یا کلا اکسیژن ندارند فعال هستند.
باکتری های کنترل کننده ی ضایعات(Waste control bacteria): این باکتری ها ارگانیسم های مرده را تجزیه میکنند مثل جسد ماهیان یا گیاهان پوسیده
باکتری های مضر:
Cyanobacteria: جلبک آبی سبز.که مخفف اسمش BGA هست
Flexibacter columnaris : که تازگی بهFlavobacterium columnare تغییر نامگذاری شدند این باکتری های رایج همان باکتری هایی هستند که ظاهر قارچی روی ماهی ایجاد میکنن اما در واقع باکتری هستند نه قارچ. همچنین این بیماری با نام های کلومناریس قارچ و کپک دهان و باله و فلکسی باکتر و بیماری پنبه روی بدن رایج هست.
Pseudomonas fluorescens : این باکتری ها عامل پوسیدگی باله های ماهی هستند
Mycobacteriosis : عامل بیماری سل ماهی , بیماری باکتریایی که با رشد ندول ها (nodules ) در بافت ها بخصوص ریه ها ایجاد میشوند
Anaerobic bacteria: باکتری های بیهوازی که در اعماق بستر زندگی میکنن و از نیترات تغذیه میکنند اما با این وجود گاز سمی هیدروژن سولفید تولید میکنندکه زمانی که شما بستر رو بهم میزنید آب مثل باطلاق میشود
Aeromonas : باکتری هایی که اغلب کشنده هستند
Vibrio bacteria : با نام بیماری Vibriosis باکتری منفی که با غذا وارد سیستم گوارش ماهی شده و باعث آسیب دیدن ماهی میشود
Corynebacterium : باکتری های گرم مثبت معمولا بی ضرر هست اما میتواند باعث ایجاد بیماری شود
همانطور که در بالا اشاره شد بسیار از باکتری ها در محیط آزمایشگاهی کشت و رشد داده میشوند که تماماً باکتری های خوب و یا به اصطلاح مفید هستند و در آکواریوم های گیاهی مورد استفاده قرار میگرند مانند استبیلیتی و یا پریستین شرکت خوب و محبوب سیکم (سیچم) که یکی از بهترین محصولات در سرتاسر جهان می باشند و این محصولات کمک شایانی به شما در نگهداری و همچنین شفافیت آب آکواریومتان می کند. و در آخر این نکته را یادآور میشویم که تمامی شرکت های تولید کننده باکتری برای آکواریوم ها با توجه به خلوص و باکتری های مورد استفاده در محصولاتشان دوزی را برای استفاده مصرف کنندگان اعلام میدارند پس هیچ وقت بیشتر از دوز مصرفی این باکتری ها را استفاده نکنید و این نکته رو در نظر داشته باشید، درسته که از باکتری های مفید تشکیل شده است و کمبود آن باعث ایجاد عواملی مثل برهم خوردن چرخه نیتروژن در آکواریوم شما میشود اما استفاده بیش از حد هم میتواند عواقبی برای آکواریوم شما مثل برهم خوردن چرخه نیتروژن داشته باشد پس هیچوقت نه کم و نه زیادتر از دوز مصرفی، مصرف نکنید. ضمناً فراموش نکنید چون محل اصلی تکثیر باکتری ها در آکواریوم های گیاهی فیلتر سطلی می باشد پس هیچوقت متریال داخلی فیلتر سطلی رو با آب شیر نشورید چون کلر موجود در آب شیر کلونی باکتری های شما رو از بین میبرد و این برای شما یک فاجعه بزرگ خواهد بود. برای شستشو متریال داخلی فیلتر یا از آب دستگاه تصفیه (آب RO) و یا از آبی که در هنگام سیفون آکواریوم انجام میدهید استفاده کنید تا به بافت و برهم خوردن کلونی باکتریها آسیب وارد نکنید
امیدواریم توانسته باشیم شما را با این موجودات کوچک دوست داشتنی آشنا کنیم
نویسنده: سیدحسام تاجیک